Un piésso de litteratura: Mejda Márczea

MEJDA MÁRCZEA

dra Selma Lagerleuf

(en Linguna dra HDito Goeres)

Era en iu thingsaal remote fuera, rurae. Cze judjista tabl, anauálte en la saal, sidas le judjisto, granda vir de forta statur, la visagjo cruda-tráitum. Horain plurain jam, li decidadis unu cason post la ália, edí fine io qvia taedo cai morós supercaptis lin. Diffícile dizi, czu era la calor ac sultrezzo en la judjejo, qvi lin afflictaz, czu la culpon pri tiu humor losha portas la occupizzo cun ómniai ce conflictagjoi bagatellai, qvi el néniu ália causa apparaz estidsintai ol por oigni la rixemon ac sencompathezzon las homnois.
Li jjus ec-procedis cun unu de la éscatai por hódie ashevotai processagjoi. Themas pri praetendo epí educado contribuo.
Tiu ce caso jam procedatis la praevan judjo dajon, ac la protocoll processes projiora jjus clute legatas. El tio oni eqescias provisore, qve la accusantina est magata paupera cai le accusito un vir andriscsuva.
Plue evidentidsas el la protocoll, qve le accusito declaruvas la accusantinan, lin ce tien esti assígnynintan maljuste cai sole pro profit avido.
Li concedas la accusantinan estuvejn dum certa tempo en servo en lia biena; li mentau néniel ec-relátissu amor-affaerae cun shi tiutempe, cai shi ne právassu praetendi iun ain subtenagjon de li. La accusantina tamen est persistuva pri sua asserto; cai post qviam unuj attestuvoi pridemanditum, le accusito czargjitas committi jjuron sze ne volunta condamnidsi, pagi il accusantinaem la subtenagjon postulatan.

Ambau partíoi arrivintaz cai unu apud la oltra staradaz antau la judjotabl. La accusantina est tre juna ac aspectas megtimidita. Shi ploras de honto cai chapene szeqigas la larmoin posh-drapettom conbullitom; apparas qvasi shi ne povas dispatychi djin.
Shi fereas nigrain gaunoin, qvi ome novai ac nonusitai aspectaz, sed tiom loshe morfaz, qve oni temtatas opinioni shin, pruntintejn illin por dece povi apperi antau la tribunal.

Qvio concernas le accusiton, oni tuj vidas epí li, qve est vir bonsituita. Luj mejas suiesti garau qvardec ánnuoi cai li est de exteragjo fidiala ac fresha. Ti- qviel li staras-lá antau la judjothrón, li montras tre bonan contenanzan. Qvippe ne aspectas qvasi li trovus specialan plaesuron tie stari, sed li ancau tute ne impressas embarrassita.
Meglegitum la protocoll, le judjisto sin turnas alle accusito cai demandas lin, czu li remaneas epí sua contestado cai pretas, committi la prijjuron. Epí ístiu demando le accusito inmediate respondas per spesha affirmo. Li commencsas serczadi en sua posh gjileda ac anaprenas attestagjon del parochestr pri qve li cógnassu la emportanzan ac signifon de jjur cai néniu causa obstáclea por li iméassu, fáci la jjuron.
Dum tiu ce tuta tempo la accusantina ne czessis plori. Shi apparas esti noncatafacieble tímida cai obstine tenas la ócul regardon versau la planco. Shi ancorau ne tiom est levinta la regardon, qve povus epividi en accusites visagjon.

Qviam nyin li dizintum tiun "szi-jess", shi ec-tresqidsas. Aliras shi qelcain pashoin proximiore al la judjothrón qvasi sher estantum io por objjeti, sed tunc eqstasas. Vere ne póvyus esti, shi apparas su mem dizintejn, li certe ne jessúvyus.- - Mi ne gjuste audis. --

Dume le judjisto ecprenas la attestagjon en la manon, simultane donante neujon versau le actuar. Le actuar alpashas la tablon, por ecpreni la bíblion cai djin antemetti il accusitim. La accusantina audas, qve iu praeteriras shin, cai shi anxiosidsas. Shi sin compulsas levi tiomette la regardon, al qve shi povu supervidi la tablon, cai tie shi remarcas, qve le actuar pretigas la bíblion.

Ancoraufoaje aspectas qvasi shi volas fácii proteston encontrau. Sed ri shi retenas sin. -- Noá ne povas esti possible, qve li committas la surjjuron. Le judjisto devas do impedi lin dal tio.
Le judjisto do era homno sic prudenta, edí li esciadis bone, qvion la homnoi de lia houmronduja penssadaz cai sentadaz. Li devus do escii, qviom rigorai aro cziuj ce homnoi tiel scorau, qviam themas io concernanta la matrimónion. Illi ne cogniz peccaton mavioran ol tiun, qviun shi perpetruvis. Czu iam-aine shi ion tian confessintus el si mem, sze ne la ver? Le judjisto póvyus bone esciadi, qviun despecton terruran shi tiruvas sur sin. Item ne solmentau despecton, sed ancau czian miseron possiblan. Néniu volis shin emploji.
Néniu desiris shian laboron. Shiai proprai genitoroi apaenau shin toleriz en sua chatto, sed cziun dajon parliz pri tio, shin eljjeti. Noné, le judjisto dévyus bone concepti, qve shi ne praetendintus subtenagjon de vir andriscsuva, sze sher ne conveníus pravo pri tio.
Le judjisto do ne crédyus, qve shi mensongus en tia affaera, qve shi neshtaston tiom terruran horcuvus sze povinta accusi áliun ol viron andriscsuvan. Cai esciunte tion li do dévyus impedi la jjuradon.

Shi vidas le judjiston sidantan tie cai plurfoaje tralegi la attestagjon del pastr. Tial shi eccredas lin intervenontejn.
Ecz qvippe gjuste est, qve le judjisto aspectas minde-penssa. Li fixas suain regardoin qelcan foajon sur la accusantinan; sed epí tio la esprim de nauso ac splenids, qvi oaéras sur liai traitoi, iscsas cziam pli traspectasa. Luj est oaér, qvasi li estus epí shi scoclinidsa malfavore.
Jessdo sze la accusantina párlyus lo veron -- shi mentau qvippe est una persón losha, cai le judjisto ne povas aisthani sympathíon cun shi. Foaje survenas, qve judjisto sin mixas en processon qviel bona cai sagja consilejro gardanta la partíoin spreau totale sin ruinigi. Sed ístifoaje li laceas cai est malhedona edí ne intendas álion ol efpassi la imlegjan procedon sen-intervene.
Li surtabligas la atteston cai dizas il accusitim qelca-raeczom, li espérassu, qve tiu praecise pripenssis la seqvoin fatalain de jjuro falsa, de perjurío.
Le accusito auscultas lin en la szama qvieto, qviun la tutan tempon odajáis, cai respondas respectoplene cai ne sen digno.

La accusantina audas ístion cun ultra terruriscso. Shi fácias qelcain movoin vehementain cai synpremas manon contrau mano. Nyin shi ecvolas parli antau la judjothrón. Shi luctas terruran batallon contrau sua timidezzo cai un singultom, qvi synstringas shian gorgjon. La fin tamen est, qve shi ne unu lexon audeblan dynas proferi.

La jjur do estu committota. Li djin faciebr. Néniu lin impedos, déjjuri suan ániman. Ysqe tien shi ne povis credi, qve id occásyus. Sed nyin shin megcaptas la certezzo, qve id inmediate epi-qejas, qve en momento ifexa tio facidsos..
Un terruriscso, qvi est tremendiora ol ómnio de shi ysqe nyin cognita, perprenas shin. Shi staras qvasi pedridsinta, shi ámplion ne ploras ecz. La óculoi sher rigididsaz en capo.
Do est lia intención, pro sua spusa, liberige déjjuri sin. Sed ancau sze li enéstyus tre hiccan posícion epí tiu -- tial tamen li ne dáeu sei sues ánimaes beatezzon.
Ne ímeas io pli terrura ol perjurío. Est io mystera cai nefa czircau ístiu peccato. Ne est merzedo, néniu pardón pro id. La gatoi abysmes per si-mem apertidsaz, qviam la nom del fals-jjuruvo vocatos.
Qviam shi éstussu levinta nyin regardoin su al lia visagjo, shi timintus ecvidi djin jam ardomarqita signom megdamnices, luj saemajita de Diées irasco.
Dum qviam ecce shi staras tiel, edí angor cziam grandiora prenas possedon de shi, montris le judjisto il accusitim, qviel li estu mettonta la dáctyloin sur la bíblion. Tunc le judjisto foliumas en la codo librego, por trovi la fórmulon del jjuro.
Shi, vidante lin metti la dáctyloin sur la libregon, un pashon plu sin dirigas al la judjothrón; cai aspectas, qvasi shi volus clini sin super la tablon cai abtiri lian manon.
Sed ancorau de un éscata esper shi retenatas. Shi credas lin en momento última ancorau abstarurejn del jjuro.

Le judjisto trovintas la pagjon en la codo, la-qviun serczadis; edí nyin li commencsas qvaedi la jjuron clute cai distincte. Tiam li ecpausas, al qve le accusito povu postdizi lian raeczon. Cai le accusito vere commencsas postparli djin, fácias mentau erroron peqenan, tiel qve le judjisto devas starti decommence.
Nyin sher ne povas esti plu aina brilletto de esperanza. Nyin shi perscias lin jjuranturi false, qve li do catajjurebr super sin la coleron Diées por vita su futúrea.
Ecce shi wringanta la manoin pro senajuvezzo. Edí czio éstyus shia culpo, reqva lin meg-accusis shi. Sed shi do era sen labor, shi pejnuvis cai sher algidis. La infanto cushis mortura. Epí qvu áliu shi melsuvus turni sin pro ajuvo? Néniam shi creduvus ancau, qve li povus committi peccaton tiom terruran.

Nyin le judjisto ancoraufoaje la jjuron estis antedizinta. En qelcai momentoi la fácio compleratos. Tiu-lá fácio, de qvi ne possiblas return, qvi néniam dynas reparaciatir, néniam estingatir.

Giuste qviam le accusito startas postparli la jjuron, shi pross-elanczas, flanqen jexas lian manon extenssitan cai su ecraptas la bíblion. Tremenda ec-horror fine sher donuvas la curagjon. Li ne dáeas déjjuri ániman suan. Li ne dáeas.

Le actuar tuj procellas, por voqi shin al la ordo ac dépreni de shi la bíblion. Shi gnesdas timarcson epí czio, qvio relatas cun judjejo, cai shi credas lo nyin facitan de shi conducontejn shin al la forticagjo prisón. Sed shi ne seas la bíblion, qviom ain hórsyus, luj ne lizzas committi la perjuríon. Ancau li, qvi volas jjuri, alcurras, por eccapti la libregon; sed shi committas resistegon ancau luj. "Tu ne lizzas faci la jjuron!" shi vocas. "Dzi ne dáeas!"

Qvio nyin survenantis, naturalmente plej forte staundas la públicon. La synvenintoi pushpremaz sin versau la judjothrón, la assisanar levidsas, le protocollisto anasaltas, incujon enmane, neqve renversidsu id.

Tiam le judjisto eccrias cluta colera-voczom: "Silenton!" edí cziuj ce homnoi ec-senmovidsaz.
"Qion vu placzas fácii? Qio est vestra affaer manadi cun la bíblio?" demandas le judjisto la accusantinan en voczo stera ac severa.

Facintum shi valvon al sua timarcso fáciom desperades, la angorezzo su cedis, tiel qve shi dynas respondi:
"Li ne dáeas committi la eqjjuron!"
"Estu silenta cai redonu la libregon!" vocas le judjisto. Sed shi ne obeas, contraue circumcrampas la libregon ambaumane.
"Li ne dáeas committi la jjuron!" shi vocas en vehemencso senbrida.

"Czu tiom forte vi aspiras gaini la processon?" le judjisto demandas en ton riacriora.
"Volym retiri la accuson!" elcrias shi clute, cuten-voczom. "Mi ne volym lin coerci jjuri!"
"Q-i-o-n vi tie crias?" demandas le judjisto. "Czu vi perduvas la mensson?"

Shi flammidseme baractas epí spiro cai provas qvietigi sin. Shi mem audas sin criantan. Le judjisto vere devas credi shin frenesidsinta, reqva shi, qvion volas dizi, ne dynas dizi en dicción tranqvila. Ancoraufoaje shi luctas cun si, por acqviri povon super suan voczon, - edí ce-foaje shi riussas. Shi eldizas lante, seriose, clute, dum regardante le judjiston recte en la visagjon:
"Desirym retiri la accuso-levon. Li est le patr las infantes. Sed qvippe ancorau zede-carym lin tamen. Nolym qve li pérjuru!"

Shi staras anarecta cai resoluta antau le judjisto ac epividas recte visagjon lian severan. Li sidas tie, ambau manoin appodjante sur la tablon; cai lóngam, lóngam li ne turnas la regardon de shi. Dum qviam le judjisto shin regardadas, granda mudar occasas en li. Cziai lethargío cai moroso, qvi trovatiz en liai traitoi, vanuaz, la granda, cruda visagjo pro ceurtusho effective adonissidsas.
Vidu, penssas le judjisto, ecce, ístiel mia pópolo. Nolym proplendi, ubí per-tie, cze unu de la plej ínferai troveblas tiom da amo cai reverenza al la Aeternul, Diéo unusola.

Szúbite mentau le judjisto perceptas suain óculoin plenidsi de eclarmoi, cai ecce, prescau hontinta li ec-tresqidsas cai jjetas speshan regardon czircau sin. Tie li vidas le scribistoin ac le actuaroin cai la vizzon tutan longan assessorois prossclinitai, por alregardi la pucellan, qvi staras antau la judjotabl, la bíblio premitum al sua staetho. Cai li ecvidas czendon sur lorai visagjoi qvasi conspeqintuz ion vere gamilan, qvio gjojigis illin ysqe ánima profunda. -

-
###