Starkdeutsche Esperantowörter ausgeschieden bei Linguna seit 1990

PURIGO DE ESPERANTO EL GERMANESAGJOI TRO MULTAI
MERE AL
L I N G U N A

collecto ecde 1990

Tro freqventai Germán-devenai lexoi nonsole propter stylrompo malopportunaz migau plejparte Romanidai, - nesse en téchnica, condicze ancau tie-lá, qve illi ne apperaz por notíoi tro freqventai. La qvialigo est tute clara: Post qviam la Germanoi en ce tiu siaecl iniciatiz du mondo guerrain edí en la éscata neqeriz interálie dudec millión Rossoin ac gasbucziz sess millión Hebreoin, néniu por millénnioi futuraes ancorau tro respectas tiun pópolon au ties Línguan. Al la plejparto las rádicois Germanais tial discedams por cziam.
La praepondo de Germanismo en la Língua del cziudajo de Esperanto ne povas plu pravitir, ancau, por qvio ne possiblas aina escuso, egarde la persecutadon dra assassenoi contínuan en tiu pópolo al extranejroi cai álicoloritoi ancorau qvindec [intertempe sessdec] ánnuoi post ties defaetiscso de 1945. Null commento plia!
Zamenhof en la dec-naunta siaeclo post Christo nasqitum ecz ne incube songjis pri qvion capabliz perpetri le Germanoi al la mondo cai al liai pópoloi Hebrea, Pola ac Rossa dum la siaeclo dudécata! -
Tuta la litteratur Esperanta - en ti-qviom iel valora - transponatos poétiqe intro Esperanto moderna, LINGUNA, la digna posteúl de Oldesperanto.

{nyin == tjepjer, jetzt, nunc, otnyin, itzo, nun, sa~da, acum, segá, now, maintenant, ny~n, toora, ahora, ora, adesso, teraz, °achsháv, agora, na°, nú, nou, thans, most, s,imdi,ny, för närvarande, nu, °atá}

Tiel do deletitai szon:
[(Alfabete post la blocco en oltrai dadenaroi)]
(hic chronologíae notitai):

Taso (nyin: cupo);
telero (nyin: czinao);
danki (nyin: grácii) - cétere:
graco (nyin: merzedo);
gracio (nyin: grazía {f.});
s^talo (nyin: adámanto);
nur (nyin: solmentau, au: ne/néniel/néniom/nénie - ol)
nura (nyin: solmenta);
knabo (nyin: paido [Hell.];
knabino (nyin: mejda, pucell,-a);
geknaboj (nyin: ragazzoi [It.]);
fraûlino (nyin: senorita);
onklino (nyin: lel,-a [Bulg.]);
s^ajna (nyin: appara);
s^nuro (nyin: tess,-o [Ross.]);
(sur)s^prucigi (nyin: {sur} raini [Hell.]);
s^pruci (nyin: shei [Hell.]);
piro {birne, pirum} (nyin: apiso [Prahell.]);
s^tormo (nyin: storm);
morgaû (nyin: áurion [Hell.]);
darfi (nyin: dáei [Hell.,Bulg.]);
bedaûri (nyin: dólei; deplori);
flustri (nyin: wispri);
laû (nyin: seqvum/im);
s^tupo (nyin: stalberco, escalerco, stepo);
s^tuparo (nyin: stalbo [Bulg.]);
anstataû (nyin: antí + gen. [Hell.], antílocau);
forlasi (nyin: deseri; departi);
hundo (nyin: dogo; moloss,-o [Ross.]);
haro (nyin: volss [Ross.]);
lernejo (nyin: iscuel,-a {f});
lernanto (nyin: alumno);
flegi (nyin: hajjivi [Ross.], barni [A.barn {pailejo, stachejo, protectejo]);
vetero (nyin: vjéter,-a [Slav.]);
altebenujo (nyin: altoplanía (fem.));
haûto (nyin: dérmato [Hell.]);
knabineto (nyin: crolén [Hell.: kóree; Qelt.: colleen]);
vortaro (lexaro, diccionaro);
forigi (nyin: callaqi [pralexo]);
s^pari (nyin: sbaeresti [Ross.: sbjeregátj, sbjerejjénie; Bulg.: spestjavam, spestitel, spestoven];
s^teli (nyin: furti [Lat.]);
s^telisto (nyin: latrón);
kafo (nyin: cafeno);
traûbo (nyin: úvinoi, uvinaro; bótryo [Hell.], grapol de úvin);
razeno (nyin: gasón);
daûrigi (nyin: perrexi [Lat.]);
jaro (nyin: ánnuo);
bremsi (nyin: braeqi [A.: brake]);
kelnero (nyin: camarero [Hisp.]);
s^ati (nyin: laiqi [A.: like], jjeli {en senso de "emi"} [Ross./Bulg]);
velka (nyin: moarna [San., Hell.]);
fremda (nyin: forana; álipaísea; extrana, strangjerna),
fremdul (nyin: forán, forano; extrán);
liveri (nyin: delíveri; furni; sumministri);
komunhejmo/hejmdomo {por exp. georfoi}: (nyin: óicojo [Hell.]);
s^ultro (nyin: pleczo [Ross.]);
farbo (nyin: chroomato [Hell.]);
ofte (nyin: saepe [Lat.]);
paro (nyin: pário [Lat.: par, paris], sed: parro antílocau: „paro";
perissa antílocai „superflua");
ofero (nyin: sacro [el Lat.]);
oferi (nyin: sacrifici);
s^trumpo (nyin: calzedo [Hisp.];
fadeno (nyin: gvil,-o [Oldlat.]);
mals^ati (nyin: dislaiqi);
tagmang^o (nyin: obedo [Bulg.]);
s^tono (nyin: pedro [Hell., Hisp.]);
s^topi (nyin: tvanqi);
s^miri (nyin: pringi [Iberolat., cp. Hisp. pringoso]; lubriqi);
s^inko (nyin: shunco [Bulg.];
s^uo (nyin: zapato (Hisp.);
s^raûbs^losilo (nyin: clevo);
s^raûbrelo/ s^raûbkanelo (nyin: cochlío [Hell.]);
daûri (nyin: diameni [el Hell.]);
velketa /malfres^a (nyin: odsa ['òd$a] [Hung.: ocska, cp. A.: odd]);
malshalti (nyin: diacopti [Hell.]);
kripligita (nyin: mutilita);
kriplulo [G.: Krüppel] (nyin: ad'ynato; mutilito);
haveno (nyin: haun [el Danesa]);
pafi [G.: piffpaff!] (nyin: balli [el Hell.], streli {neqere} [el Ross./Bulg.]);
s^puro (nyin: largjo raelpária/tracc-largjo, biraelum,-o);
spuro, spuri (nyin: trejss, trejssi [el A.]);
helpi (nyin: ajuvi [Lat.: adiuvare);
s^vebi (nyin: aeoorei [el Hell.]);
lika (nyin: diábroca [Hell.]);
sendi (nyin: pemfi [cp. Hell.]);
sendi iun (nyin: stolli iu(j)n [Hell.: stellejn, apóstolos]);
lando (nyin: cantonaro, país,-a {f}, reqva etenduja largja) [F.]);
hela (nyin: luca [pralex; Lat.], resp. lampata, clara, luma, lustrita);
enlando (nyin: intrapaís,-a (f));
fingro (nyin: dáctyl, -o [el Hell.]);
s^pini (nyin: cloothi [el Hell.]);
eksterlandano (nyin: extranejro {el: ext'r-an-ejr-o});
eksterlando (nyin: extránia, extranuja {el: ext'r-an-uja};
sakri (nyin: blasfaemi, {sancto-} profani));
varma (nyin: dzerma ['dhserma] [Hell.: thermós]; eumenssa);
furzi (perdi pydzon ['pydhson], pydzi [Hell.: pythejn {disputrigi}, p'ythomai {disputrei}]);
s^raûbtenilo (nyin: vaizzo);
stepo (nyin: stéppua (f));
s^tupo (nyin: stepo, stalberco);
somero (nyin: edzaò [Lat.: aestas, F.: été) - sed: "andro" [Hell.] remplazas antanan "edzo");
mis- (nyin: á-, áb-; resp. dys-, resp. para(u)-, resp. muala-, resp. errar-, resp. losh-);
sublando (nyin: paísa (f) federala);
trinki (nyin: pioji [prarádico]);
tago (nyin: daj,-o [prarádicoi: di- / dej- etc.]);
vorto (nyin: lex,-o [el Hell.]; dicción; raeczo [el Ross./Bulg.]);
verki (nyin: pragmi [el Hell.: pragma];
frua (nyin: proja [Hell.: proo-í]); frueca (nyin: praecoza [præ'kòszha]);
s^irmi (nyin: abriti [el F.], protecti);
s^viti (nyin: swidri);
baldaû (nyin: scorau, [el Bulg./Ross.]);
forgeso (nyin: letho [Hell.: leethee]);
vintro (nyin: hibern,-o [cp. Lat. hiems, hibernus]);
hejmo (nyin: houm [A.: home], domizil, -o);
strebi (nyin: (epi)thymi [el Hell.]);
lerni (nyin: apprendi [Lat.: apprehendere, F.: apprendre, Hisp.: aprender]);
helatage (nyin: hildaje) [hil- :un prarádico];
tagmezo (nyin: merídio [Lat.]);
veti (nyin: parei [F.: parier, cp. Ross.: parí]);
vinki (nyin: neuji [el Hell.]);
laûta (nyin: cluta [Hell.: klytós], sonora, criarda, bruvocza, oxyvocza, fortavocza, strénua);
tuko (nyin: drapo [F.]);
antaûtuko (nyin: perizzoom);
varbi (nyin: qverbi [prarádico]);
flugi (nyin: ópteri [Hell.: pterón, pteryx]);
korbo (nyin: cosh,-o [Slav.; Hung.]);
zorgi (nyin: praeoccupidsi, propenssi; anxiosi; cuidadi [el Hisp.]), epifuturi; barni);
monato (nyin: mejnso [el Hell.]);
shainigi (nyin: apparigi, fingumi);
brusto (staetho; toraco; péctor,-o);
celo (nyin: mero [el Bulg.]);
celtabulo (nyin: bersálio);
akreceli akurate pafeme (nyin: scopei [cp. Hell.], fínom-scopei);
paflertulo (nyin: bersaliejro [It.]);
malsata (nyin: pejna [Hell.]);
malsateta (nyin: fambra);
s^uldi (nyin: debi [Lat.]);
obligajjita esti));
havi (nyin: {cun prarádico "sui-"}: (sui)esti ium io; suidsi ium io; teni, enteni; possedi,--} seshi [Old-Hell. sechejn, Hell.: echejn]);
morale devi, havi la taskon (nyin: ies esti, esti ies tasco);
kosti (nyin: horsi [prarádico, Accadesae: hárus {oro}, Hebreése: charûs; Hell.: chrysós; Lat.: aurum; G.: Hort]);
malmultekosta (nyin: parva; czipa);
fasti (nyin: nedi [el Lat. non edere]);
breto (nyin: shelfo [A.]);
elfino (nyin: elf,-a) {f};
faldi (nyin: patychi [Hell.]);
feno (nyin: fovón);
fajli (nyin: rindi [Hell: rhinéjn]);
festi (nyin: hevorti [Hell.: heortân]);
preni restad-tagon (nyin: hevortái);
edelvejso (nyin: blancanobl);
bedo (nyin: arriato);
dampi (nyin: sordini);
nesto (nyin: gnesdo [Ross./Bulg.]);
forsto (nyin: fóresta (f));
frosto (nyin: cryzo ['kryszhò]);
garbo (nyin: stach,-o);
antaûmonta lando (nyin: inframonta ({};
vasta lando (nyin: vastuja {f});
altherbo-stepo (nyin: praería {f}, herbeguja {f});
gasto (nyin: gosto);
gemuta (nyin: euaetha [o/'æ:tha], ancau: cállina {houmviva, comforte lodjanta};
glaso (nyin: poco);
blonda (nyin: russa);
rusa (nyin Rossa);
ripo (nyin: pleuro; framerco);
hejti (nyin: czoffi);
hasti (nyin: praecipitidli, speshi [Bulg.]);
s^ovi (nyin: tali [cp. Ross.: tolkatj {pushante tali}, tolknút; Hell.: tellejn {pelli ysqe fino, parfácii}; Hung.: tol; tálicska {pabón});
gripo (nyin: influenzo);
busprito (nyin: pruspreto); -
cétere "sprito" --» esprito;
beto (nyin: bettravo [F.]);
halti (nyin: stasi [Hell.]);
hordo (nyin: (cra)bando; geng [A.]);
hipo (nyin: szerpetto);
haldo (nyin: sloupa; szyshmonto);
s^uti (nyin: szyshi);
s^tanci (nyin: stanci);
sturmi (nyin: assauli [cp. la F. /A.]);
s^tormo (nyin: storm);
kerno (nyin: núcleo);
kaki (nyin: merdi [F.]);
juki (nyin: cnici ['knitsi] [el Hell.]);
kitelo (nyin: línteo; trivón);
kahelo (nyin: qéram);
kegli (nyin: bouli); bovlo (nyin: fiáleo);
kuglo (nyin: míssil);
kniki (nyin: draussi [Hell.]);
kaûri (nyin: accrupi);
kateni (nyin: vínculi);
knali (nyin: eclati);
kringo (nyin: craeclén);
jen! (nyin: ecce!);
jena (nyin: qejna [Hell.]);
haki (nyin: sqitti);
kamero (nyin: cámer,-o);
klimi (nyin: climbi);
kareo, pu^s-^careto (nyin: pabón [Lat]);
kepro (nyin: ceupr);
lama (nyin: culafa [prarádico, cai Pol.]);
knedi (nyin: mjeci); l
lafo (nyin: láva, lávaò);
holi/preniri (nyin: comici [ko'mitsi] [Hell.], sioqi, procuri);
havigemi (nyin: sioqi);
postlasi (nyin: ostavi;deseri);
krabo (nyin: shrimpo);
s^rumpi (nyin: shrinqi);
s^ranko (nyin: armuar);
s^raûbo (nyin: scruvo);
kroni (nyin: coroni),
krono (nyin: diadem; corona);
maklero (nyin: broqero);
stalo (nyin: stazmo ['staszhmò] [el Hell.]);
mustro (nyin: paradigmo; prototypo; architypo);
elpiki (nyin: cuolli);
mosto nyin: cidr);
budo (nyin: taberno; qiosco);
spindelo (nyin: spindo);
s^ajbo/tranczagjo (nyin: orbo);
dina/maldika (nyin: denna);
maldika-plata (nyin: mincsa);
najbaro (nyin: vezino [ve'szhinò]);
allasi /lasi ke okazas (nyin: allaui);
kripo (nyin: greppo [It.]);
havatas/ekzistas (nyin: ímeas [Bulg.: íma; cp. Ross.: imét]);
laûtparolilo (nyin: megafón);
enhavi (nyin: contaeni), vd. a.: contaenujo, contaenero;
erikejo (nyin: vjéresh,-a (f.) [Ross.]);
kosthava (nyin: horsa [prarádico], horsala);
malalta lando (nyin: bassuja (f), nieterr,-a {f});
benko (nyin: scam);
dungi (nyin: emploji);
ges^talti (nyin: sqevi [Hell.]);
drajvi/veturigi (nyin: plevi);
velka (nyin: moarna);
halo (nyin: aul, -a);
solti (nyin: melsi);
s^ipo (nyin: navo);
s^ipveturi (nyin: navi, veli);
s^ipveturigi (nyin: navigadi; plevi);
priheligi (nyin: lustri);
posttagmezo (nyin: postmerídio);
antaûtagmeze (nyin: antemerídie);
dika (nyin: páchya);
haltigi (nyin: stopi);
vango (nyin: czeíco);
milda (nyin: prana; suava);
felo (nyin: pelno); nun (nyin: nyin);
stiri (nyin: qyberni);
zorgemeco (acribío);
antaûzorgo (nyin: propensso);
s^afo (nyin: oivo [Hell.]);
rajto (nyin: dereczo [Hisp.]),
rajti (endereczi; daei; meji [A.: may]);
glata (nyin: lissa);
tauga (nyin: tyga [cp. Hell.: teuchejn, tygchanejn]);
bildeca (nyin: plástica);
^sveli (nyin: oidui [Hell.]);
trafi (nyin: luczi);
bildo (nyin: cartino [Ross./Bulg.: cartina]);
s^ildo (nyin: ecuo; parm,-o);
bildigi (nyin: illustri);
vundo (nyin: vulno);
pluki (nyin: drepi, syllegi, bacc-shiri/deshiri);
plugi (nyin: aruni);
neksta (nyin: ifexa [Hell.: efhexées {tuj-seqve}]);
malfrua somero (nyin: arrieredzaò);
ebenujo (nyin: planía (f) [Hisp.: llanos]);
ebena/ebna (nyin: plana);
plano (nyin: nojo [Hell.: diánoia; nous/nóos(nou), noéjn, noîdion], projecto, ocanvasso);
plugilo (nyin: arun,-o);
biero (nyin: pivo);
bleki (nyin: blei [Hell.]);
boato (nyin: lembo [Hell.]; barco; (suffixe:) --ílio);
danci (nyin: bailli);
blinda (nyin: amaura [Hell.]);
akselo (nyin: aessell [F.]);
fajfi (nyin: szyritti [Hell.]);
dros^ko (nyin: taxío);
steveno (nyin: stjéven,-o [Ross.]);
logi (nyin: liczi [cp. Bulg., Lat.]);
allogeca (nyin: alliczea; attractiva);
stango (nyin: vástang,-o [Hisp.]);
luko (nyin: opeo [el Hell.]);
muntra/gajvigla (nyin: acmaja [Hell.]);
bori (nyin: drilli; perci [F.]; penetri; tundi [Lat.]; truigi; perfori);
fliki (nyin: paeczi [A.: patch]);
rifo (nyin: spilass,-o [Hell.]);
adzo {G.: axt} (nyin: {carpentista:} hadzo, {toporego:} háxuo);
dras^i (nyin: trebbi [It.: trebbiare; cp.Hell.: tribejn; I-E-rádicoi: tre-, trisg-; Hell. tejrejn {disfrotti}, (Got.: thriskan); Lat. stringere {desyllegi, passtushe deshiri}]);
misuzo (nyin: ábuso [Lat.: abusus]);
mistono (nyin: átono);
virko/laborprodukto (nyin: ergón);
rado (nyin: ruedo);
barilo /zzauno (nyin: serco);
koto (nyin: pael [Hell.]);
drato (nyin: élasmo [Hell.]);

fiki (nyin: mejxi);
vando (nyin: paredo);
volbo (nyin: cumpo [San.]),
volbi (nyin: cumpi);
lasta (nyin: éscata),
lasta ulo (nyin: éscato),
(la) lastan fojon (nyin: hyístaton);
vabo (nyin: qerío);
vakso (nyin: cer,-o);
talero (nyin: dollar,-o);
-hava (nyin: -ata; -ulda, -osa; -ita; con-, suicon-; -ala);
talvego (nyin: vallefundo) /valo (nyin: vallea {f});
s^uldo (nyin: debo; debeto);
trinkigi (nyin: poari [A.: to pour]);
skui (nyin: tresqi [Bulg.]);
veki (nyin: budi [Ross./Bulg.]);
havigi (nyin: procuri);
stamfi (nyin: crui [Hell.]);
smugli (nyin: contrabándei);
strando (nyin: plagjo);
s^minki (nyin: fardi);
sudo (nyin: sul,-o);
kilo (nyin: carén,-o [Lat.]);
stoploj (nyin: cálamoi [Hell.]);
skriboplumo (nyin: calóm, -o [Prahell.: kólemos; Hell.: kálamos; G.: halm]);
stapli (nyin: empori [Hell.: emporeuejn {:commercagjon amassigi}]);
staplejo (nyin: emporejo [Hell.: empórion [Lat.: emporium];
sprosi (nyin: blasti [el Hell.] -sed: blastaem {émbryohistagjo});
s^oso (nyin: surco [Lat.: surculus]:
s^proso (nyin: rungetto);
masto (nyin: sthito [Hell.: histós; cp. San.: sthitis]);
suno (nyin: hélio [el Hell.]),
krabli (nyin: dzynni [San.: dhunoti {li vehemente movidlas}; Hell.: thy(n)esthai, {rampetti});
vidvo (nyin: viudo [Hisp.]),
vidvino (nyin: heragyn, -a);
mevo (nyin: czaico [Bulg./Ross.];
mieno (nyin: ópsio [el Hell.]);
setli (nyin: szjeli [el Slav.]);
s^imo (nyin: vroto [I-E. rádico: wer-; Prahell.: {e}- vroos; Hell. euroos,eurootos; A.: rotten]),
s^imeca (nyin: vrotea, mucida);
s^ovelilo (nyin: lopato [Bulg./Ross; cp. Hung.],
s^oveli --: lopati);
spaliro (nyin: espalier, -o {fructiera});
s^losi (nyin: clei [cp. Hell.: kléjejn, klejs, klejthron; F.: clef]
sed: cleúm,-o {cleo introduza cze música notoi};
treti (nyin: baini [Hell.]);
va^ci (nyin: waoczi);
varti (nyin: gledi);
sinki/mallevig^i (nyin: piti);
trogo (nyin: augo);
grifelo (nyin: grafeo);
hoko (nyin: croco [Ross.: krjuka; Bulg.: kuka; F.: croc)],
sed: "malrekta" nyin est: cruca);
stifto (nyin: gomfo [el Hell.]);
zumadi obtuse, akre-metalece, s^talkablobleki (nyin: gjujji [Ross.: (za)jjujját]);
lodi (nyin: sólderi);
lipoi (nyin: laboi [el Hell.]);
vaflo (nyin: barqijjo);
bunta (nyin: poica [Hell.: poikílos];
trinkofero (fixyne de repacidso) (nyin: spendo [Hell.: spendejn, spóndee]);
kirs^o (nyin: czerrybrando; czérryo);
rodli /lug^i (nyin: trinei [cp. Hisp.: trineo, Port.: trenó; F.: traîneau]);
klingo (nyin: gládio [Lat.: gladius]);
gladi (nyin: planczi [Hisp.: planchar; F.: plancher {tábula por planczi}]);
snufi (nyin: nari [Lat.: naris (= nasotruo)]);
kutro (nyin: cátter,-o [Ross.: katjer; A.: cutter]);
lato (nyin: ásser,-o [el Lat.]);
loza/malkompakta (nyin: hálaca [el Hell.]);
laubo (nyin: glifyll,-o [Lat.: trichila; Hell.: chilós {verda furagjo, herbaro} + fylla {frondo}; F.: feuillage]);
rusti (nyin: robijji [Lat.: robigo, robiginis; F.: rouille]);
mantelo (nyin: glamydo [Hell.: chlamys chlamy'dos]);
kuto (nyin: glain,-o [Hell.: chlaina; Lat.: laena]);
fajro (nyin: pyr,-o [el Hell.]);
rasli (nyin: psofi [el Hell.]);
knari (nyin: streppi [el Lat.: strepere]);
senki/mallevi (nyin: ospusqi [cp. Ross.], catabassi);
senki/maredronigi s^ipon (nyin: catadyi [el Hell.]);
soklo (nyin: zóccal,-o [el Hisp.]);
pausi (nyin: bluprinti),
sed remaneas: pausa (antane: "pauzo");
rimeno (nyin: cíngol,-o [Lat.: cingulum; It.: cinghia; Hisp.: cincha]);
rimo (nyin: rhym,-o [Hell.: rhythmós {tacto, rhythmo, fluado egalforma, régulae unuforma}; Lat.: rhythmum; Ross.: rifma; A.: rhyme]);
pado/vojeto (nyin: porjo [cp. Hell.: poros, pejroo; Prahell.: perjoo]);
toasto (nyin: panfrito; -
sed remaneas "tosto", honora saluto conpioja dum teo au exp. en festeno vésperae);
vejl / tempeto (nyin: wail,-o [A.: while]);
vicio {G.: wicke} (nyin: vescso [F.: vesce]);
vindi (nyin: spárgani [el Hell.]),
vindotuko/vindielo (nyin: spárgán, spárgano);
ves^to (nyin: gjiledo [F. gilet]); varo (nyin: mercando);
vimplo (nyin: semeo [Hell.: tá seemeja]);
senhaûtigi (nyin: depelni; deqereqi);
roto (nyin: pelotón, pelotono);
rigli (nyin: zerri [Hisp.: cerrar];
solodancistino (duon)nuda (nyin: chariss,-a [el Hell.]);
erco (nyin: chalco [el Hell.]);
kalko (nyin: calciss, [Hell.: chalix, chálikos; Lat.: calx,calcis; It.: calce; F.: chaux]);
ruso/Rusio (nyin: Rosso/Róssia [Ross.]);
kramfo (nyin: daqspasmo);
rozo (nyin: rosa (f); (antana "roso" (postnocta humidagjo sur herboi edc.) --» droso [Hell.: drosos, Lat. ros, roris];
^stelire malrapida kaj ne ol penege mars^anta, trenpenoza (nyin: chalepa [Hell.]);
rami (nyin: taranni [el Ross.]);
raûpo (nyin: campyo [Hell.: kampee, cp. kamptejn]);
kralo (nyin: nychám,nychamo [el San.] {bestopiedo ungegara});
laûtega (nyin: criarda);
postnazi (nyin: sluzi ['slu:szhi] [el A.]);
rando (nyin: orío [Hisp.: orilla; Lat. ora; cp. Hell.: hórion]);
cirko (nyin: cerco);
tarni /militar-kamufli (nyin: mímicri);
fako (nyin: locúllio; bux,-o; theco; ram, -o; metiéo);
loza/eklibera /ekfacila (nyin: rada [cp. Bulg.: radvam se, radost; Hell.: rádios, ráthymos, raícejn, rheja; Ross.: ja rad; prarádicoi: wra-, hurá-])
harta/senindulga (nyin: stera [Hell.]);
mufo (nyin: manshón,
sed: moffo {: tuby synligapiess});
s^trebo (nyin: erejs,-o [el Hell.; cp. A.: raise,rise]);
stabo (nyin: praetório; strataegejo);
ajshi (nyin: jaugji [F.: jauger; A.: gauge]);
amplo (nyin: lucern,-o);
trafikamplo (nyin: semafor, -o);
ampolo (nyin: ámpol, -o {lampo incandesca},
Sed: ampull,-o {botell ventrita}, ampulletto {vasetto medicinala, hermétiqe fermita});
drilego (nyin: megdrillo {petrol drill};
(antana) drilo (nyin: gwirrdrill {drill mecániqe turnata});
droso/haûsero (nyin: hausser,-o [el F.]);
baki (nyin: coqvi [cp. Hell.: artokópos, Prahell.: artyqoqwos {pan-coqvisto}; Lat.: coquere; Hisp.: cocer; It.: cuocere al forno; F.: cuire]);
colo (nyin: inczo);
beroj (nyin: baccoi [Lat.: baca; It.: bacca; cp. F.: bacciforme, baccifère]);
cico (nyin: dzel,-o [prarádico; Hell.: theelee]);
baûmi (nyin: exsulti [el. Lat.]);
ciki (nyin: tiqi);
dorno (nyin: ácantho [Hell.: ácantha]);
bebo (nyin: bebé/bebeo/bebea);
basto (nyin: raff, -o, fibr vegetagja ce tute generelle [el Malagassesa; cp. F.: raphia; It.: raffia],
sed antana: rafio --: raffarbo);
barbiro (nyin: barbiero);
bekpiki (nyin: anabecqi [It. becca-re],
sed:"elpiki" --: cuolli; "beko" --: becco);
s^nurego (nyin: shoin,-o [Hell.]);
^stalkablo (nyin: hausser,-o [Fr.: haussière]);
c^arniro (nyin: czarniero);
(pinglo-)piki (nyin: pingli; tundetti; bocsqi [Slav.], pinglari;
sed: piqi {solmentau ancorau en senso de vulni (páchy)pingle});
arbos^elo (nyin: qéreco [prarádico; Hung.: kéreg; cp. F.: écorce; G.: Kork; Hisp.: corteza; Lat.: cortex; It.: scorza; Ross.: korá; Bulg.: kora ]);
cirkelo (nyin: qyclografo [cp. Hell.: kyklograféjn, kyklos; Lat.: circinus]);
grafo (nyin: comito [Lat.: comes,comitis {compán milita}; F.: comte, A.: count, It.: conte ]);
barto (nyin: obalaenobarbo, baláenosto);
fis^o (nyin: pez,-o [peszh] [Hisp.: pez; pescado; F. poisson; It. pesce; Port.: peixe; Lat.: piscis]);
fis^kaptado (nyin: pezca (f)); eh^o (nyin: ecó, ecóo);
dresi (nyin: trejni);
balgo (nyin: pellouo [el A.: bellows; F.: dépouille; cp. G.: pellen, Pelle; Isl.: belgr]);
klemo (nyin: born,-o [el F.]);
karto (nyin: cardo; -
sed: cárduo - un planto bocscanta); kramfo, konvulsio (nyin: convulsión, -a);
kofro (nyin: valiso {tute generelle});
falto (nyin: ryto [Hell.: rytíss; G.: runzel; F.: ride; Lat.: ruga; Hisp.: arruga]);
koboldo (nyin: goblin,-o);
koakso (nyin: cooco ['ko:kò]; -
sed: cocco - un gallén mascla);
klapklaki /frapfrapi (nyin: crotali [el Hell. cai Lat.]);
klapo (nyin: valvo; flapo [el A.]);
kajuto (nyin: camaroto [Hisp.: camarote]);
ebono (nyin: ébeno [Hell.: ébenos; A.: ebony; Lat.: ebenum; F.: ébène; It. ebano; Hisp.: ébano; G.: ebenholz];
sed: antana "ebeno" --» planía);
haûbizo (nyin: obusier, -o [el F.]);
s^alo longa /s^ultrotuko (nyin: cálymm,-o [el Hell.]);
ferdeko (nyin: sandico [prarádico; Hell.: sanís, sanídos; cp.: Bulg.: sandy'k {qesto}; Turqesae: sandik {qesto}]);
sablobenko (nyin: benca);
krusto (nyin: croasto [A.: crust]);
surhavi (nyin: ferei [Hell.: foréjn; cp. Lat.: ferre]);
havi speciale (nyin: faituri [A.: to feature]);
kisi (nyin: suaviari; enbracumi; celuni (per la laboi) [Ross.: cjelovát; Bulg.: celuvam,celuna]);
ne nur (nyin: nonsole [Lat.: non solum]);
meblo (nyin: moebl [mò'-ebl]);
^stato (nyin: Estato [Hisp.: Estado]);
ledo (nyin: byrso [Hell.]);
^stofo (nyin: tell,-o [Hisp.], texagjo, drapo);
helpveni (nyin: subvenci);
unua helpo (nyin: succurro);
s^tupetaro (nyin: escal,-o);
korbo (nyin: cosh, -o [Hg.: koshar; Ross./Bulg. kosh/kóshnizza]);
s^limo (nyin: slaim, -o [A.: slime]);
(meze de /mezinter, nyin: migau [prarádico]);
tera pos^to (nyin: correo);
marpos^to (nyin: nautocomido);
aerpos^to (nyin: aérotreggo);
hastegi/kuregi (nyin: treggi [Hell.: trechejn , I-E: traagh, tregh; Got.: thrágian {curri}); Oldgerm.: drigil {servanto almana, servisto}]);
glatparola (nyin: blanda [el F.]), belparolema (nyin: eublanda);
s^aûmo (nyin: afrauss,-o [Hell. afrós]);
ofri (nyin: podnesti [Ross.]; regali);
{magazen-/produktado-}fako (nyin: rejón, rejono);
listigi (nyin: catalogi);
c^irkaûmuri /~bari (nyin: serqi);
miskompreni (nyin: ácompreni; paracompreni; dyscompreni);
malmalgraû /kunhelpe de /kunvirke de, kun konsento de (nyin: congré);
trompe fus^i, trompeti (nyin: cziti [A.: cheat]);
fus^i (nyin: boczi [A.: botch; G.: pfusch]);
knaki (nyin: ragni [Hell.: (kat)ágnymi/réegnymi {rompi, dis-rompidsi}];
(glaci-)kraketi (nyin: brici [Ross.: brjazzat]);
c^irkaûzoni (nyin: cingi [Lat.]);
misfart{ig}a (nyin: misa ['mi:za] [Hell.: miséoo {abomeni}]);
miskonstruo/eraro (nyin: parastruo, ástruo);
ringego/kurringo (nyin: troch,-o [el Hell.]);
plago (nyin: mogo [Hell.: mochthos; mogos {peno}; cp. Hung.: 'mogorva {ruda}; Ross.: muka, muczénie; cp. Bulg.: myka {dolor, pen, tortur, inferno}]);
ringo (nyin: qyclo [Hell.]);
^ciujara (nyin: qvotanna [Lat.])
c^iutaga (nyin: qvotídia [Lat.]);
mato (nyin: estoreo [el Lat., Hisp.]), tatam,-o {Japana estoreo por lodjejo plancoi}); bavo /bafo (nyin: plunco [Bulg.: pljuncza {salivumas}; pljumka]);
pregi (nyin: nummofrappi),
pregi/ladotransformi (nyin: praegi {transformi téchniqae per premego});
lasi fali (nyin: dropi [A.]);
kverhakilo (nyin: azado [Hisp.: azada]);
pludaûri (nyin: contínui);
butero (nyin: bútyro [Hell.: boútyron]);
c^irpi (nyin: cziripsi);
morthaki, mortbati (nyin: assasseni);
postmorgaû (nyin: crastau [Lat.: cras, crastino die {áurion}];
morgaû (nyin: áurion [el Hell.]);
plumars^e /krom tio allarg^e (nyin: ámplion);
^jus (nyin ancau per: acabi {jjus finintejn ion/pri io} [Hisp.]);
boko/virkapro (nyin: capriczo, crigo [Hell.: kriós; ker,keratos {corn}; San.: cringam {corn}]);
restademi /haltemi (nyin: morati [el Lat.]);
ge- (nyin: rody- (por ambau sexoi commune) [cp. Bulg./Ross.: rod]);
fremdulo ekstreme mallerta sed asertanta c^ion koni (nyin: gringo [Hisp]);
foresti/malc^eesti (nyin: absenzi [ab'zenszhi]);
disvers^i, diss^uti (nyin: sipi);
singarde preterlasi dang^eron, sin gardi kontraû (nyin: cauvi /c. acc./ [cp. Lat.: cavere]);
junulargastejo, metiista gastejo (nyin: albergo);
metiisto (nyin: artisán, artisano);
alkonduki, allasi (nyin: admissi);
besto-c^irkaûzonaj^o /cirkaûbarejo (nyin: svaeco [Hell.: seekós, Old-Hell.: tvâkjós]);
(dis)rompi^gema (nyin: frágila);
fajna (nyin: fínoma [Hung.: fínom; Hisp/Port. fino, F. fin]);
fi- (nyin: feu- [fo/:] [Bulg.: pfu!; Ross. tyfu!; A.: faugh!; Hell.: feu], exp.: feudogo, feubesto, feuhomno, feuago);
kaputa (nyin: thrausta [el Hell.]),
duonkaputa (nyin: difectita);
las-okazi, lasi far{ig^}i (nyin: ef- [praefix símila al Hell. eph/epi-: ef-hiénai]).;
soltas (nyin: melsas [fut. de Hell. mellejn, morale vere ja devi]);
malhela (nyin: obscura);
malhelega (nyin: sombra);
senluma, senhela (nyin: ténebra);
s^uti (nyin: szyshi);
suna, sunforta (nyin: solara);
fluigi (nyin: culi [F.: couler]), -
sed: culix,-o antl. antana "kulo");
plej lasta (nyin: última);
knoto (nyin: neudo {mensur de la rapiditat de navo plevo};
kuko (nyin: pastol,-o);
falegi (nyin: stupi);
presaj^o (nyin: imprimeo);
premegi (nyin: preli [Lat.: prelum {premegillo}]);
flankvoja, c^irkaûvoja (nyin: paravoja);
maltaûga (nyin: faula [el Hell.]);
malpara (nyin: udda [el Sved., cp. A.]);
de ^siri/detiri (nyin: taeri [cp. Hell. tejroo; A. to tear]); je (nyin: epí {al cze} resp.: dal [Ross: d{a}lja/dlje; cp. crom tio genitivon Italianan: da/dal]);
els^pari de, delikate uzi (nyin: eparni [F.]);
sekvinbero (nyin: rosén, roseno);
forlasi havenon, surmarig^i (nyin: callabi);
okulharoj (nyin: cilíoi);
s^teliri (nyin: colungi [prarádico]);
metilernanto (nyin: apprentiss,-o);
malsatego (nyin: bulimío);
malsatmorto (nyin: par-inanish,-o),
malsatmorti amase (nyin: starvi [el A.]);
sata (nyin: syta [Ross.: szytyi; Bulg.: nasiten; Lat.: satis; Pol.: syty]);
infaneca, infanece ludema (nyin: naepjacha [el Hell.]);
kindagarto/infang^ardeno (nyin: naepjachejo [Hell.: neepiachós {infanece ludema}; cp. Gr.: neepiagoogej~on]);
kolharoj (nyin: colcrinaro);
lipharoj (nyin: mustash,-o);
suna (nyin: hélia; solara),
sunforta (nyin: solara);
fratino (nyin: achaita);
nevino (nyin: adelfida [el Hell.]);
fácile s^vebira dancemete (nyin: saula [Hell.]);
preterstreki, glitigi la manon pretere super (nyin: psaui [Hell.]);
hie /c^i tie (nyin: ístie [cp. Lat.: iste,istea,istud], hic);
sed: tie (= tie- lá) (nyin: taute [el Hell.]);
lispi (nyin: trauli [Hell.]);
aperigi, vers^ajnigi (nyin: pifaui [cp. Hell.: pifauskejn]);
mirgapi (nyin: thaumi [Hell.: thaumácejn];
miraklaj^o (nyin: thaumagjo [Hell.: thauma]);
enpiki, enpikbati/enpus^i (nyin: tundi [Lat.], intropushi);
trapiki (nyin: tratundi);
bruego/kriarado (nyin: vrauo [Bulg.: vrjava]);
trovig^i {rest}haltinte, restadi pli longtempe (nyin: steji);
mallonga (nyin: curta);
venene piki {pp. culix, mosqito, formico, úrtico, serpento, injectill} (nyin: dacni [el Hell.]);
dikfingro/polekso (nyin: pólleco);
mallongigita (nyin: breva);
dikfino (nyin: callcoppo);
malfacilegaj^oj malagrablegaj, grandegaj zorgoj (nyin: trobbl,-o [el A.]);
fora (nyin: fuera);
for- (nyin: dé-/des(s)-/ab-/dys- [cp. F.: dé-]);
s^afido (nyin: agness [Lat.: agnus; Bulg.: ágne {agness}; ágneshki {agnessa}]);
pikbat/-vundo (nyin: icto [Lat.]);
longdistance flugadi (nyin: avíi [Lat. avis {birdo}]);
mortfali sub iu {perforte superondatir, malvenqi spreau iu(j), collapsi sub, profunde stupi en abysmon} (nyin a.: succumbi [Lat.]);
duonlumo, duon-malhelo (nyin: tamao [prarádico]);
^svitbano/kavejo komunokulta (nyin: tuhol,-o [prarádico; Cretanesae: thulo]);
strec^dika, strec^plenigita, pufa (nyin: turgora);
longjarara, dumjardeka, malnovtaga/oldtaga (nyin: vetra [el Lat.], olddaja, parvetra);
s^afpas^tistino, bovin-pas^tistino (nyin: pastorell, -a);
patrolando (nyin: pátria);
okso (nyin: bu, -o [Hell.: bous; Hisp.: buey]);
helptrupo (nyin: auxil,-o);
funto (nyin: líbrio [cp. Lat.: libra]);
plado (nyin: édesmo [Hell.: édesma; Lat.: edere {mangji}; cp. G.: essen; A.: eat];
posteno (nyin: fylaco [Hell.]);
fosto (nyin: coln,-o [Ross./Bulg.: kol {paliss}; Lat.: columna {colonn, -o}]);
s^alti (nyin: albranczi (electr.), cupli (conligi), cluczi (máchinan, galadjon));
risli (nyin: drisli ['drizli] [A.: drizzle]);
harego (nyin: cerdo [Hisp.: cerda]);
segi (nyin: raejji ['ræ:j-i] [Bulg.; cp. Ross.: rjesat {tranczi}]);
kuseno (nyin: stroom, -o [-o:-] [Hell.: strooma]; sed iel remaneas:
cussén, cusseno antl. "kusinedo" cai "lagro");
klac^i (nyin: pleti [Ross.: spletniczat {pleti}, spljetnja {pletado}, pljeth {vipo plectita}, cp. Lat.: plecti, plector {punatir}, de: plangere {brubatti}, Hell.: pleetejn {battaczi, picpushi, vipi}, Hell.: platagéjn {claccadi}, platygicejn {vane parlarcsadi, vane ion discrii pri}, Hung.: pletykaal {pleti}] -
/contraue, antana "pleto" nyin: tabuledo [Port.: tabuleiro]) /-;
laûso (nyin: fthírio [Hell.: ftheir; Graec.: pseira], homna fthírio = pedico);
lido (nyin: mel,-o [Hell.: melos {czanto}],
sed: antana "melo" nyin: mélin,-o [Lat.: meles taxus]);
akrigi (nyin: zaegi ['szhæ:gi] [Hell.: theegejn]);
s^lifi (nyin: xesi ['ksezi] [Hell.: xejn, xesis, xyejn; I- E: qse{u}-; cp. Lat.: acuere]);
s^pato (nyin: beczo [F.: be^che]);
granda verko (nyin: obro [Hisp.: obra]);
galo (nyin: chol,-o [Hell.: cholée]);
lims^tono (nyin: terminal,-o);
piedfingro (nyin: ortel);
piedo-dikfingro (nyin: hállux,-o [PIV]);
fali (nyin: cadi [Lat.: cadere);
gracia (nyin: gracea);
faldaj^o (nyin: plico);
trefo (nyin: tréfol,-o [F.: trèfle; cp. trifolío]);
vinbero (nyin: úvin,-o [Lat.: uva {vinbaccaro, bótryo]);
pluks^iri (nyin: vulsi [Lat.: vellere, vulsus]);
kolbo (nyin: coryn,-o [Hell.]);
funelo (nyin: chóoneo ['xo:neò] [Hell.: choonee]);
grundokverhakilo, hojo (nyin: motyco [Ross. /Bulg.]);
c^irkaûrandaj^o, c^irkaûvandaj^o (nyin: toicho [Hell.]);
hamstro (nyin: homjaco [Bulg.: homják; A.: ham/ster]);
pikglavo (nyin: xif,-o [Hell.]);
glavofis^o (nyin: xifiass, -o [Hell.]);
s^afto (nyin: arbor,-o);
lagro (nyin: cussén);
lidero (nyin: melicco [prarádico, ancau Antillidesa; Arab.: melek {regjo}; en Foinico triboi diversai: malco]);
nudelo (nyin: fidzo [Hisp.: fideo; cp. G. iuregione: fitze {gvil} ]);
amboso (nyin: ancudo [cp.: F. enclume; A. anvil; Lat. incus,incudis; cudo {frappegym}; Hisp. yunque; It. incudine; Hell. ákmon; San. ánc(h)man {roccopiess}; Litov. akmuo {pedro}; I-E.-rádico: akam- {pedrabo}]);
streki (nyin: smaei ['smæi] [Hell.: smaen /smaoo {a. defrotti}; Bulg.: szmasvam(2) {lubriqym, pringym}; smejjnost {apudezzo}; Got.: smeitan {pringi}; elstreki /forstreki (nyin: borri [Hisp.: borrar]);
^gardeno (nyin: gerdzo [I-E.: gher-, ghorto, chordzo; Lat.: hortus; A.: yard; garden; Djerm.: garda {posseduja cingita}; Got.: garda {hurdo}; cp. G.: gürtel {cing}]);
dungito (emplojito pli alta, blanc-czemisa, nyin: clarco [A.: clerk]);
kelo (nyin: qéllar,-o [Lat.]);
sunbrilego /^cirkaûtagmeza/ (nyin: chamesh,-o [cp. (América-Foiniqesae: chamesh; Semidesae: shamasoh);
jako (nyin: jjaqedo [F.: jaquette];
sledo granda (nyin: helqythro [Grae.]);
sledo (nyin: trineo [Hisp.]);
koteta^jo firma iel ronda (nyin: copro);
feo (nyin: dsinn,- o [Arab.]),
feino (nyin: szylf,- a);
ellasi, preterlasi (nyin ancau precipe: omitti [Lat.: omittere]);
^stormkuri, hastrapidi (nyin: procelli [Lat.: procella {storm}];
forpushi mal^sate (nyin: repudi [Lat.: repudiare; A.: repudiate];
vrako (nyin: oblomco [cp. Ross.: oblomki, oblomok, oblamyvatj, lomatj];
vraki^gi (nyin: naufragi, oblomqidsi);
^stonplatovojo (nyin: cammin,-o [It.; cp. Hisp.]);
sving^jetegi (nyin: jexi [cp. Lat.: conicere; -icere,-iexi];
^stipeto maldika (nyin: eshtjepo [Ross.: shczjepka],
sed antana "^stipo" --» dervo);
^smalco, fandita (porko-)graso (nyin: mantecco [cp. Hisp.]);
^spinbastono (nyin: conucl,-o);
plato (nyin: placo, resp. lithuplaco), plata (nyin: platta);
platlando (plattuja (f));
tupi (nyin: toczi [cp.: Bulg. /Ross. toczka; A. dot, touch; F. toucher, Hisp. tocar]);
dentrado (nyin: grenagjo; pinjón);
vin^co (nyin: strebl,-o [Hell.]);
vato (nyin: pamucco [Bulg./Ross. por: cotón]);
sondoplumbo, lodego (nyin: bolido [Hell.]),
plumbofadene marsondi (nyin: scobolidi;
sed antane 'bolido' nyin: astrobolido);
plumbofadeno, streczpezilo (nyin: perpendicl,-o [Lat.]);
pipo, tubolínia, orgena tubo (nyin: paipo [A. pipe; Lat.vulgara: pipa]);
stumbli (nyin: pipti [Hell.: ptajejn, piptejn, petesthai]);
lodo (nyin: semiuncso);
pelto (nyin: mjech,-o [Ross.: mjech [mjex]], resp. pelnego);
hakbirdo/rabobird{eg}o (nyin: hauco [A., Isl.]);
trampli (nyin: tupsi [Pol.: tupaç; Bulg. typkane; Ross. toptatj]);
mejlo (nyin: mília (f) [Lat.: mille passuum]
{sed: antana "milío" --» milino [Hell.: melinee; Lat.: milium]});
aluvia grundo (nyin: terra allúvia {f}, resp. terra digoa {f});
hava^jo, tuta poseda^jo persona (nyin: hábeo [cp. Lat. habere]);
hejmlando, hejmujo (nyin: haim,-a {f}, qejterr,-a {f});
^stondezerto rokplata (nyin: hammada {f});
rul^stonara dezerto (nyin: regserir,-a {f});
sabloduna dezerto (nyin: érega {f});
eriko (nyin: érica {f});
gafo (nyin: masanabo),
gafovelo (nyin: masanvel,-o),
gafmasto (nyin: masán,masano [It.: mezzano; Arab.: mazzan]);
aluvia malalta^jo eksmarc^a fekunda (nyin: maresh,-o [cp. Fr.: marais {paludo}, jardin maraîcher {gerdzo varjjeva}, marche {limregión}; G.: marschen]);
sproni (nyin: qentri [Hell.]);
dank^suldi/^suldi al iu pro komplezo ricevita (nyin: objasi /+ dat./ [cp. Ross: objásanny]);
dank' al (nyin: ob, resp.: objase al);
klinko (1) (nyin: clensh,-o [Fr.: clenchette]);
dentrad(eg)o (nyin: faucash,-o [Hung.: fokas kerég; cp. Lat. fauces {fauco dentita/cliffita}]);
dentradeto (nyin: pinjón, pinjono [Fr.]);
^strumppantalón (nyin: perisqelido [Hell.]);
kradrostilo (nyin: barbucóo [Foinico-Háitesae: barbacoa; A.: barbecue]), kradrosti (nyin: barbucói);
fi^shoki/fi^skapti per hoko^snuro (nyin: gubali [prarádico]);
rondodanco/cirklodanco (nyin: laigo [prarádico: Anglosaxonesae: laik;
Oldgerm.: laich; Medzolda-G.: karlaich {baill canto}, G.: reigen {laigo}; Siamesae: lakon {templ baill}; Ilocanesae: ragrag {baill hevorto}; Qeczuesae: wayllacha {laigo}; Dajaqesae: be-langi {bailli}; Aimaresae: huajmo {baillo culta}; Maoresae: haka {laigo}; Irlandesae: lavi {baill canto}; A.: lay {baill ludo}; Tasmanesae: lögara {baill ludo}; Scandinavesae: lek {baill ludo}; Malajesae: olek {baill}; Tasmanesae: lene {baill ludo}; Timoresae: likurai {laigo}; Tasmanesae: like'ali {laigo}; Svahilesae: u'njago {baill ritual}; hic transturnoi de n -^^ l -^^ r]);
porlabora antaûtuko (nyin: mándil, -o [Hisp.]);
najlo {metalla, ferra} (nyin: haelón,haelono [Hell.: haeló-oo/haelún]); najlo el ligno (páttal,-o [Hell.: páttalos; cp. Fr.: patte {criff}]);
ringmuro (nyin: pirco);
seksalloga (nyin: pimpa);
direktilo/rudro (nyin: paeón, paedono [Hell.: peedón, peedálion]);
rudro{plato}/remilplato (nyin: tarso [Hell.: tarsós/tarrós]);
glaciplato (nyin: crossfrago [prarádico: cross- + frag- de fragmento, naufrago]); glaci-ebena^jo, glaciujo (nyin: crosstabl,-a (f));
juna bur^so (nyin sole: adolescanto),
bur^so (nyin: neanisco [Hell.]);
amnutri/su^cigi (nyin: qyrrmi [Bulg.]);
stumpo (nyin: corm,-o [Hell.]);
melki (nyin: amelgi [Hell.]);
bonhava^jo/havada^jo {exp. en conto} (nyin: asseto [A.: assets; Oldfr.: asez {asseau}; tardolatinae: ad satis {ysqe sufficzezzo, bastáen}]);
kokeriki/kokokrii (nyin: cocqyci [Hell.: kokycejn]);
bluzo (nyin: pelús, peluso [Lat.: pelusia, el la urbo Aegypta Pelusium; Fr.: blouse; Ross.: bluza]);
flugilo (nyin: wing,-o [A.]);
leki (nyin: lichi [’lixi] [Hell.: lejchejn; lichmásthai; San.: lihati; Bulg.: lijja; Ross.: lisatj]);
felgo (nyin: reccrondo);
radrondo (nyin: rimm,-o [A.: rim]);
ringaj^o, ornamringo (nyin: ánul,-o [Lat.: anulus]);
poleno (nyin: peul,-o [Ross.: pyljcsá; pylitj {polvi}, pylj {polvo}, pylnyi {polva}; A.: pollen; G.: blütenpollen; Fr.: pollen]);
prezo (nyin: prizo ['pri:szhò]);
lavipulvoro, lesivo (nyin: lix,-o [Lat.: lix,licis {cindr}; Fr.: lessive]);
marmejlo (nyin: légua (f) [Hisp.]);
{fervore je boni^go} (al)streb(ad)i, senfine ser^cadi (nyin: ichani [Hell.]);
malgrasa/magra, nefortika/etstatura (nyin: sishna [Oldhell.]);
supo (nyin; jush,-o [San.: jush (yus,) {jusho}, jáuti {li qvirlas}; Oldhell.: zzysma, Hell.; cymee, zzoomós {jusho}; Lat.: jus (ius 1) {vianda buljón, souzo}; cp, Hung.: hush {viando}]);
firsto (nyin: rydjo ['ryd3ò] [A.: ridge; Dan.: ryg; Isl.: hrygger]); hajlo (nyin: grodo [Ross./Bulg.: grad]);
benzina/gasa ekfajrigilo (nyin: ribradjo);
malvolvi, malfaldi (nyin: rasviti [Bulg.,Ross.]);
^sakto (nyin: saeranco [zæ:'rangkò] [Hell.]);
minace el^sovi {kaj grinci} la dentojn (sésari [Hell.]);
groto (nyin: peshtero [Ross./Bulg.]);
faligi (nyin: rubiti [Ross.]);
nadlo (nyin: acuo [cp. Lat.: acus,-ûs (f), acuere; Hisp.: agujo; It.: ago; Fr. aiguille; I-E. rádico: aka-, akam-]);
^casi-peli ventego-blove, ^stormvipi (nyin: cahanni [prarádico; Aegt.: chann {storm}; Majaese: caan {storm}; A.: to haunt]);
leporhundo/vertrago (nyin: lagonico [Hell.]);
mastrino (nyin: caupa (f) [cp. Lat.: caupo, copa]);
mallonga dik^snuro, pendigo^snuro, kuto^snuro (nyin: sejro [Hell.: sejrá]);
bredi (nyin: xaetrofi = determinanto prarádico I-E: xae- + trofee [Hell.], cp. Grae.: kteenotrófia);
pluki/pin^ci kordoin de muzikilo (nyin: cordodrepi, plegi [cp. Hell.: pleegée {batto}, pleetejn]);
vadi (nyin: gadzi [Hung. (át)gazól; Bulg. gazja/pregazja; Serb./Croat. {pre}gáziti]);
stebi (nyin: picuri, cp. Fr.: piqûre]);
steb-lita^jo (nyin: peploom,-o [Hell.]);
^stopskatolo (nyin: pyxido [Hell.]);
ekfajrerigi (nyin: igni [Lat.]);
knedliko/farunbuleto (nyin: bool,-o [bo:l] [el Hell.]);
pezo-pako por ^sar^go, dorso^sar^go (nyin: óner,-o; [Lat.: onus,oneris; onerare]
do: óneri = sur^sar^gi, ^sar^gi sur ies dorson);
sukero (nyin: zácar,-o [Hell.: sakxar; Medzolat.: zuccara; Arab.: sukkar: Pers.: shaekaer; cp. Pra-Indesae: sarkara {szabl, gravel}]);
brizo: milda vento (nyin: zéfyr,-o [Hell.: zéfyros; G.: Zephir]);
melhundo, vertago (nyin: vertogo);
tindro (nyin: tyndr,-o);
malklara (nyin: trubla [G.: trübe; Oldsaxonesae: drobi {perturbita; sur-nubita}; Lat.: turbare {confusi, disordigi}; Indo-Europesae, rádico: dher{ö}- {trubla sedimento /de liqvagjo/}]), halbruvo^ca, krilaûta (nyin; stentora [cp. Hell.: Homer: Ilias 5, 785]);
blanka ^cevalo (nyin: sqimbel,-o [cp. G.]);
temporaba {G.: zeitraubend} (nyin: chronodea [Hell.: pollou chronou deómenos]);
prifremdiga, malkonata/malordinara/tial maltrankviliga (nyin: xena [Hell.]);
facile dis^svebema, malfiksite disgasa (nyin: volatila);
vivo^spruca, maldormema /malinerta, malrigida (nyin: vivazza);
maldikgambo, malgrasa gambo (nyin: zzanco [Hisp.]);
grunde subfosi, malkonstrue disfosi grundon (nyin: veulohi [prarádico]);
^storma-torenta /malpacema (nyin: vehementa);
mallaûta (nyin: ticha [Ross./Bulg]);
nur malofte okaza /nur mallonge daûra (nyin; temporara);
malfrua(anta) (nyin: tarda);
duon-malhelo/duonlumo (nyin: tamá, tamaò [prarádico]);
maldiki^gi ^gispinta (nyin: táeperi);
platmalvasta (nyin: stena [Hell.]);
premstrebo, malpacienco, deinterna impeto (nyin: sormo [Sanscr.; PraHell.]); ofta (nyin: saepa, freqventa, accumulidsa);
malofte, malofta/malfrekventa (nyin: spániau, spanioda [Hell.]);
malflegita-le^gera, neglektanta (nyin: saloppa);
malflegita, malpura g^enerale (nyin: rypila [Hell.]),
nuna (nyin: nyina, actuala)
cai áliai pli.
Non-obstarante, ímeaz ancorau unuj rádicoi Germanai/Djermanéseai restuvai, ne anxiosu, - praecipe en campo techniqerna.

Generelle vi notebrez nyin ancau Hellenesan, Latinan, foaje Sanscriton, cai Rossesan, Bulgaresan (próximan al la Slavesa ecclesiala) ectrovi suan locon merititan en ce nova Esperanto, nostra Língua Communa LINGUNA, del mondo interlínguesta. Oldesperanto ne riussis, propter causai diversai, unuj el qvi szon la peso Germanismois, la supersignado terrure turpa anti-internacionala dal séria da consonantoi, la ódia sqematezzo tre lurda pro lexoi solmentau derivitai - ecz en la región thesaures bases, cai manco de riczezzo. Ce czio nyin est solvita ac venqita jam delonge. Povams spiri líbere ac avani al attingo definitiva de applico mondiala, securitai en dorso per la potencso etymológica tra la millénnioi, qviun tradícion ámplion tradebrem ysqe la lontanai astro limoi del univers. Cun ni la tempoi novai. Vojams cun fido! Néniu nu barros plu la vojon; respectams la szamrangezzon ómniais maicalínguais en tuta la mondo. La veritat vencas, ecce nostra voco internacionala en choro las milliardois da homnoi de ce nova tempo planedária:
UNU MONDO - UNU LI'NGUA - UNU HUMANITEA
Qve Vivu la Planedo Terra!

LINGUNA basidsas sur la olda Esperanto plus ties necessa reform cai ellargjado, qvi conduqiz ancau al enprén de apartai nomoi femíneai de basa relato homna antílocau solmentai derivagjoi, cai al mudar líttera ac abstar de tro da Germanagjoi en la thesauro basa; antí de tio nyin, ei suiest granda riczitat de esprimado per etendo al neologíoi multai, emportantai por vera Língua. Linguna conqeros pashon post pasho un locon merititan en la intercommunicado internacionala constante crescanta. Qvotánne ímeoz plurai synvenoi, cai la tutan ánnuon vigla interczangjo de lettrai ac son-cassedoi correspondom occasas. Edí libroin scribams.- Decommence nostra thym est contactigo de singlai personai edí gruppoi plej diversai el cziuj continentoi cai trans ómniai limoi, cziuj applicantum ce Línguan mondialan como sua Língua segonda communa, tiel etendidsantum la rondo famíliana al cziuj pli ol trimill-sesscent idiomujai mondes ac garau ducent Estatoi terranai. Per tio realigams la meroin las Nacionais Unitais (N.U.), qvies tascoin transprenams ancau ni. La junular en qviom apprenduva Lingunan povas travivi rencontidsoin gjojigain en campadejoi internacionalai, qviunde tiel pro spertintejn la communitaton péctoran, donatan de unu Língua communa cai gamila, vere mondiala ac neutrala, illi almenaz al suai pátriai ac houmlocoi la internan ideon de la paz tutmonda ac conlaborado paza concreta por un mondo meliora de prosperezzo edí esperanza nova.
Fracassitai jam ómniai bloccoi, cziuj limoi paísais cushaz mortai. Venud, camaradoi, szamideanoi, analevud la novan standarton! Vidu la millionain fratain veni el nocto al ni, el passuvezzo bigotta amaura al unidso en paz ac amo, al la lum de cler cai conlaborado tiom urgjai. La Interna Ideo de Esperanto transvivis ysqe en Lingunan, ni honorams le batallejroin passuvain, qvi antau ni pretigiz la vojon, cai conservoms al illi caran memoron aeternan, egale czu illi apparteniz al Volapyk, Esperanto, Ido, Basic English, Novolatin, Occidental, Interlingua. Ni lethams la qverellettoin de linguistoi. Contraue, al illi cziuj ni gráciams nostran progresson. LINGUNA, ecce la futura nostra. Edí de-lontane nin salutaz le Romanoi, le Hellenoi cai Indanoi, por solmentau tiujn paulain mencioni el la longa catalogo las pópolois qvi aspiriz tra la tempoi, malgrau malperfecte cai tro barritai en nacionai, al cosmopolitezzo trans cziuj limoi. Tamburudem la parmoin honore al illi cziuj! Ne estis vane, qve illi viviz; qvion illi epithymiz, post la puridso de la millénnioi tion complerams nyin por definitivo. Paz ac justezzo en amo tra cziuj continentoi, unidso por cóoperado!

Nostra qvedo: "Ístie cai hódie! Ecce Rhodo! Jam tempestas! -"
.